Obchody 77. rocznicy Powstania w Warszawskim Getcie

Środowiska żydowskie wspólnie uczczą pamięć powstańców z warszawskiego getta.

W niedzielę, 19 kwietnia, stowarzyszenia i organizacje żydowskie będą wspólnie uczestniczyć w całodziennych obchodach 77. rocznicy wybuchu powstania w warszawskim getcie. W tym roku, ze względu na epidemię koronawirusa, uroczystości odbędą się po raz pierwszy głównie w przestrzeni wirtualnej. Jednak to, co jest w nich najważniejsze pozostanie niezmienne – pamięć o wszystkich mieszkańcach getta warszawskiego – pomordowanych i ocalałych. 19 kwietnia przedstawiciele warszawskich środowisk żydowskich oddadzą hołd odwadze i determinacji powstańców, którzy przeciwstawili się przerażającemu złu, jakim była zagłada Żydów w murach getta.  Wszystkie wydarzenia będą transmitowane na kanale YouTube Teatru Żydowskiego.

W niedzielę, od godziny 10.00 do 18.30, będzie można usłyszeć świadectwa ocalałych z Holokaustu. Do tej wielogodzinnej emisji historii mówionej będzie można dołączyć w dowolnym momencie. Rozmowy ze świadkami Szoah stanowią dokumentację, która przybliża i pomaga nam zrozumieć lęki o własną tożsamość, przeżywanie żałoby po pomordowanych rodzinach, opłakiwanie utraconego dzieciństwa i młodości. Bohaterowie-ocaleńcy, zdecydowali się opowiedzieć o swoich najtrudniejszych doświadczeniach nie tylko by dać świadectwo, ale również, aby uczynić z nas spadkobierców tych historii. Swoje losy opowiadają m.in. prof. Władysław Bartoszewski, Irena Sendlerowa, Szewach Weiss i Józef Hen. 

O godzinie 12.00 modlitwą Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha rozpoczną się oficjalne obchody rocznicowe, transmitowane na kanale YouTube. 

Ze swoich domów przemówienia transmitować będą m.in. Rafał Trzaskowski – Prezydent m.st. Warszawy, Gołda Tencer – Dyrektorka Teatru Żydowskiego, Marian Turski - Wiceprzewodniczący Zarządu Stowarzyszenia ŻIH, Zygmunt Stępiński - Dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz przedstawiciele środowisk żydowskich w Polsce. 

Oficjalną część zakończy odśpiewanie hymnu Zog nit kejn mol (Nie mów nigdy) przez aktorów Teatru Żydowskiego. 

O 18:45 pokazana zostanie powtórka relacji obchodów 77. rocznicy powstania w warszawskim getcie. 

Wieczór rocznicowy o godzinie 19:00 rozpocznie pokaz spektaklu „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” na podstawie poematu Icchaka Kacenelsona w przekładzie Jerzego Ficowskiego 

„Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” (Dos lid fun ojsgehargetn jidiszn folk) Icchaka Kacenelsona jest najwybitniejszym literackim świadectwem Holokaustu. To przejmujący, wielce dramatyczny poemat złożony z autobiograficznej opowieści, relacji historycznej i żałobnego hymnu. Kacenelson stracił w warszawskim getcie żonę i dwóch synów, a z trzecim synem, po powstaniu w getcie, ukrywał się po aryjskiej stronie. Obaj zostali pojmani w Hotelu Polskim, z którego wywieziono ich do obozu we francuskim Vittel, 

gdzie w latach 1943-44 powstała „Pieśń...”. Kacenelson zakopał utwór w butelce na terenie obozu. Cudem odnaleziony podczas wyzwolenia poemat jest głosem poety zza grobu, żałobnym trenem o utracie rodziny i przyjaciół, opowieścią o narodzie skazanym na zagładę. Icchak i jego najstarszy syn Cwi zostali zamordowani w Auschwitz w maju 1944 roku. 

Spektakl poetycko-muzyczny „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” według scenariusza i w reżyserii Gołdy Tencer, z muzyką Piotra Mossa, z gościnnym udziałem Andrzeja Seweryna, miał swoją prapremierę 5 września 2018 roku w warszawskiej Synagodze im. Nożyków. 

Po spektaklu „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie”, o godz. 20.30, na kanale You Tube teatru zaprezentowane zostaną wywiady z twórcami spektaklu „Matki” - z Gołdą Tencer, Pawłem Passinim i Elżbietą Ficowską, które będą wprowadzeniem do emisji spektaklu w TVP Kultura. 

O godzinie 22.55 TVP Kultura zaprosi na emisję spektaklu „Matki” w reżyserii Pawła Passiniego, na podstawie scenariusza Patrycji Dołowy. 

„Matki” to spektakl/performance/spotkanie, który został zrealizowany przez Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w 2016 r. według pomysłu Gołdy Tencer ze specjalnym udziałem członków Stowarzyszenia „Dzieci Holokaustu” oraz artystów neTTheatre - Teatru w Sieci Powiązań Centrum Kultury w Lublinie. Opowiada o losach żydowskich matek, które z miłości do dzieci podjęły decyzje o oddaniu ich obcym kobietom. Ocaleni z Holokaustu opowiadają o swoich rodzicach - biologicznych oraz tych, którzy ich wychowali. 

Spektakl został zarejestrowany przez TVP Kultura w 2018 roku i zaprezentowany jako jedna z inscenizacji ważnych polskich dzieł klasycznych i współczesnych w ramach 4. Telewizyjnego Festiwalu Teatrów Polski 2018. Głosami telewidzów spektakl został zwycięzcą tego plebiscytu. 

Obchodom 77. rocznicy powstania w getcie warszawskim w Internecie towarzyszyć będzie kampania społeczna, w ramach której prezentowane będą spoty opowiadające o pierwszym i największym zrywie zbrojnym ludności żydowskiej w okupowanej Europie przeciwko Trzeciej Rzeszy.

Współorganizatorami obchodów 77. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim są: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie, Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich, Centrum Kultury Jidysz, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny, AJC Central Europe i JCC Warszawa.